BMR

Są to wskaźniki, na podstawie których, ustalane jest oprocentowanie zmienne produktów lub instrumentów finansowych, w przypadku Pekao Banku Hipotecznego są to kredyty hipoteczne, oraz emitowane przez Bank listy zastawne i obligacje. Przykładami wskaźników referencyjnych są m.in. WIBOR, LIBOR, EURIBOR.

Te wskaźniki opracowują administratorzy wskaźników. Administrator wskaźnika to podmiot, który jest:

• kontrolowany przez organ nadzoru i
• niezależny od banków i innych instytucji finansowych.

Administrator wskaźnika wyznacza wskaźnik zgodnie z przyjętą metodyką i dba o spójność tego procesu z obowiązującymi regulacjami.

W związku z kryzysem finansowym z lat 2008-2009 oraz stwierdzonymi nadużyciami, związanymi z opracowywaniem stawki referencyjnej LIBOR, rozpoczęły się prace mające na celu m.in. zmianę metodologii opracowywania wskaźników referencyjnych. Aby zapewnić przejrzystość, rzetelność i wiarygodność wskaźników referencyjnych na terenie Unii Europejskiej oraz zwiększyć ochronę konsumentów, zostało wydane Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) tzw. Rozporządzenie BMR (pełna treść Rozporządzenia dostępna jest tutaj wraz z nowelizacją). Rozporządzenie BMR gruntownie reorganizuje obszar stawek referencyjnych wykorzystywanych na rynku finansowym i wprowadza nowy standard ich wyznaczania i stosowania.
Kraje członkowskie Unii Europejskiej od 1 stycznia 2018 roku pracują nad reformą wskaźników referencyjnych, aby dostosować je do wymogów Rozporządzenia BMR.

Nasz Bank – podobnie jak cały sektor bankowy – opracował plan awaryjny określający działania, które zostaną podjęte w sytuacji, gdyby wskaźniki referencyjne zmieniły się w istotny sposób lub nie były już opracowywane. W przypadku umów zawartych przed wejściem w życie Rozporządzenia BMR, klient może podpisać bezpłatny aneks do umowy, w którym znajdą są takie zasady.

Administrator wskaźnika referencyjnego zawartego w umowie jest uprawniony do wprowadzania zmian w metodzie opracowywania wskaźnika zgodnie z trybem określonym w dokumentacji danego wskaźnika referencyjnego publikowanej na stronie internetowej administratora. Istotna zmiana wskaźnika referencyjnego ma miejsce wówczas, gdy administrator wskaźnika wprowadzi trwałą zmianę w metodzie jego opracowywania.

Zmiana metody opracowywania wskaźnika referencyjnego może wynikać z konieczności dostosowania do wymogów rozporządzenia BMR, wytycznych organu nadzoru lub rekomendacji jednostki nadzorczej. Każdą istotną zmianę wskaźnika referencyjnego, zgodnie z Rozporządzeniem BMR, administrator poprzedza konsultacjami publicznymi wraz z uzasadnieniem takiej zmiany.

Zmiana przyjętej metodologii może wpłynąć na zmianę wartości wskaźnika, zaś obniżenie lub wzrost wskaźnika referencyjnego może wpłynąć na wartość świadczeń wynikających z umowy oraz wycenę instrumentów lub produktów finansowych. Jednocześnie, sama zmiana wartości wskaźnika nie jest istotną zmianą wskaźnika, gdyż nie zmienia się wówczas metoda jego opracowywania.

Administrator opracowujący wskaźnik referencyjny jest uprawniony do zaprzestania opracowywania danego wskaźnika w sposób trwały lub czasowy zgodnie z trybem określonym w dokumentacji danego wskaźnika referencyjnego publikowanej na stronie internetowej administratora, z zastrzeżeniem przewidzianych w tym zakresie uprawnień organów nadzoru wynikających z art. 21 oraz 23 Rozporządzenia BMR.

Administrator może podjąć decyzję o zaprzestaniu opracowywania wskaźnika referencyjnego w szczególności z przyczyn biznesowych (czynnik pozaekonomiczny) lub z uwagi na uznanie, że dane wykorzystywane do opracowywania wskaźnika nie są reprezentatywne dla rynku lub realiów gospodarczych, których pomiar jest celem tego wskaźnika. Decyzję w zakresie zaprzestania opracowywania wskaźnika referencyjnego poprzedza proces konsultacji publicznych. W ramach procesu konsultacji publicznych administrator wskaże planowaną datę, od której zamierza zaprzestać opracowywania wskaźnika.

Decyzja administratora o czasowym zaprzestaniu opracowywania danego wskaźnika może wynikać także z braku możliwości wyznaczenia wartości wskaźnika w danym dniu, na przykład w sytuacji nieotrzymania wystarczającej ilości danych niezbędnych do jego wyznaczenia.

Kontynuując transformację stawek referencyjnych LIBOR w kierunku alternatywnych stóp procentowych wolnych od ryzyka („risk-free-rate” RFR), Financial Conduct Authority (FCA) podjął następujące decyzje:

• w dniu 23 listopada 2022 r. o kontynuacji publikacji LIBOR GBP dla terminu 3M w formule syntetycznej do 31 marca 2024 r.
• w dniu 3 kwietnia 2023 r.  o publikacji wskaźnika LIBOR USD dla terminów 1M, 3M i 6M w formule syntetycznej do dnia 30 września 2024r. Potwierdzono, że dzień 30 czerwca 2023 r. jest ostateczną datą publikacji LIBOR USD dla terminu ON i 12M.

Wskaźniki RFR są opracowywane na podstawie rzeczywistych transakcji rynku międzybankowego. Są one stawkami overnight, obliczanymi codziennie. Po doliczeniu korekty (spreadu), wskaźniki te mają zapewnić ekonomiczną równoważność w stosunku do wskaźników referencyjnych LIBOR, używanych w danej umowie lub instrumencie finansowym. Moment publikacji stawki następuje z reguły po okresie, którego dotyczy dana stawka (stawka znana z dołu - backward-looking rate), a dla okresów odsetkowych dłuższych niż 1 dzień stawki mogą być np. składane (compoundowane).

Jeśli chodzi o wskaźnik LIBOR CHF, Komisja Europejska skorzystała z przysługujących jej uprawnień i wyznaczyła zamiennik dla LIBOR CHF w postaci wskaźnika SARON skorygowanego o  wartość wskazaną w wydanym przez Komisję Europejską rozporządzeniu. Rozporządzenie to stosuje się od dnia 1 stycznia 2022 r.

Pełną treść rozporządzenia znajdziesz tutaj

Tabela poniżej prezentuje transformację stawek referencyjnych LIBOR.

Bank zastosował następujące wskaźniki referencyjne zastępujące LIBOR:

• dla LIBOR EUR – EURIBOR,
• dla LIBOR USD – CME Term SOFR,
• dla LIBOR CHF – SARON Compound.

Pełną treść komunikatów FCA (w języku angielskim) i UKNF znajdziesz pod adresami:

• https://www.fca.org.uk/news/news-stories/further-consultation-announcements-wind-down-libor
• https://www.fca.org.uk/publications/consultation-papers/cp22-11-winding-down-synthetic-libor-us-dollar-libor
• https://www.fca.org.uk/news/news-stories/fca-announces-decision-synthetic-us-dollar-libor
• https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/FCA_oglasza_zaprzestanie_publikacji_wskaznikow_referencyjnych_z_rodziny_LIBOR_72820.pdf

Jeśli Twoja umowa zawiera zasady jej kontynuowania w przypadku, gdy wskaźnik referencyjny nie będzie opracowywany (zawiera tzw. klauzule fallback), a oprocentowanie produktu oparte jest o wycofywany wskaźnik LIBOR, nie musisz podejmować żadnych dodatkowych działań. Umowa będzie kontynuowana zgodnie z postanowieniami zawartymi w klauzulach fallback. Na podstawie tych postanowień zostanie ustalone nowe oprocentowanie.

Opracowaliśmy sposób kontynuacji wszystkich umów zawartych z klientami, w tym dla umów bez klauzul fallback. Bierzemy przy tym pod uwagę stanowiska odpowiednich organów państwowych, w tym Komisji Nadzoru Finansowego.

Ponadto opracowaliśmy propozycję aneksu, w którym wskazujemy nowy wskaźnik referencyjny (alternatywę) dla LIBOR EUR oraz LIBOR USD oraz zaproponowaliśmy klientom zawarcie aneksu.

Będziemy również przekazywać za pośrednictwem naszej strony internetowej oraz w bezpośredniej komunikacji z naszymi klientami, kolejne informacje dotyczące planowanych i realizowanych działań związanych z reformą wskaźników referencyjnych.

Rozporządzenie BMR:

• eur-lex.europa.eu
• eur-lex.europa.eu/legal-content

Strony administratorów wskaźników:

• WIBOR/WIRON gpwbenchmark.pl
• Fixing NBP www.nbp.pl
• LIBOR www.theice.com
• SOFR www.newyorkfed.org
• CME Term SOFR www.cmegroup.com
• ESTR www.ecb.europa.eu
• EURIBOR www.emmi-benchmarks.eu
• SONIA www.bankofengland.co.uk
• ICE Term SONIA www.theice.com
• TONA www.boj.or.jp
• SARON www.six-group.com
• SARON Compound Rate  www.six-group.com

UKNF: www.knf.gov.pl

Reforma dotycząca wskaźników referencyjnych stopy procentowej w Polsce jest elementem zmian jakie zachodzą na europejskich rynkach. Od kilku lat rynki europejskie odchodzą od wskaźników IBOR, czyli tych wskaźników, które bazują na kwotowaniach na rynku międzybankowym. Z tego powodu w ostatnim czasie wskaźniki referencyjne stopy procentowej LIBOR dla różnych walut były zastępowane innymi wskaźnikami.

Głównym założeniem reformy jest zmiana sposobu obliczania wartości wskaźnika wykorzystywanego do określania oprocentowania np. w umowach finansowych. WIRON jest obliczany na podstawie transakcji historycznych (jako wskaźnik „wolny od ryzyka” typu Risk-Free Rate (RFR), podczas gdy obecnie stosowane WIBOR i WIBID uwzględniają oczekiwane, przyszłe zmiany w sytuacji makroekonomicznej.

Wskaźnik referencyjny WIRON jest opracowywany i publikowany przez administratora tego wskaźnika, czyli GPW Benchmark S.A. Więcej informacji na temat tego wskaźnika znajdziesz na stronie GPW Benchmark https://gpwbenchmark.pl/

Nad przebiegiem reformy wskaźników referencyjnych w Polsce pracuje m.in. Narodowa Grupa Robocza do sprawy reformy wskaźników referencyjnych. Celem jej prac jest przygotowanie procesu skutecznego wdrożenia WIRON-u na polskim rynku finansowym, w tym opracowanie neutralnego dla stron, rekomendowanego sposobu wprowadzenia go do już obowiązujących umów. Pozwoli to na zaprzestanie opracowywania i publikowania WIBOR-u i WIBID-u w przyszłości.

W związku z planowaną reformą, z inicjatywy Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego została powołana Narodowa Grupa Robocza ds. reformy wskaźników referencyjnych (w skrócie NGR).

W pracach NGR uczestniczą przedstawiciele Ministerstwa Finansów, Narodowego Banku Polskiego, Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Banku Gospodarstwa Krajowego, Polskiego Funduszu Rozwoju S.A., Giełdy Papierów Wartościowych S.A., GPW Benchmark S.A. (administratora wskaźników referencyjnych), Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych S.A., wiodących banków komercyjnych, banków zrzeszających banki spółdzielcze, towarzystw funduszy inwestycyjnych, zakładów ubezpieczeń, a także organizacji branżowych zrzeszających podmioty rynku finansowego.

NGR funkcjonuje w oparciu o zasady działania analogicznych grup roboczych działających w państwach, w których dokonano już podobnej reformy wskaźników referencyjnych – Szwajcarii, Wielkiej Brytanii oraz samej strefy euro. Szczegółowe informacje o NGR i wynikach jej pracy znajdziesz na stronie Komisji Nadzoru Finansowego  https://www.knf.gov.pl/dla_rynku/Wskazniki_referencyjne/prace_grupy

Wskaźnik referencyjny stopy procentowej WIRON (Warsaw Interest Rate Overnight) jest opracowywany przez administratora na podstawie transakcji depozytowych overnight zawieranych przez podmioty przekazujące dane z instytucjami finansowymi oraz z dużymi przedsiębiorstwami.

• Administratorem wskaźnika referencyjnego stopy procentowej WIRON jest GPW Benchmark S.A.
• WIRON został wybrany przez Komitet Sterujący NGR jako rekomendowany wskaźnik, który zastąpi WIBOR
• Najważniejsze informacje dotyczące wskaźnika referencyjnego stopy procentowej WIRON znajdziesz na stronie GPW Benchmark S.A. https://gpwbenchmark.pl/Q-and-A oraz na stronie  https://www.bankiwpolsce.pl/